Dieta płynna wzmocniona
11 września 2023
Dieta płynna wzmocniona stosowana jest w chorobach jamy ustnej i przełyku, u chorych nieprzytomnych oraz w innych stanach chorobowych według wskazań lekarza.
Celem diety jest dostarczenie pacjentowi odpowiedniej ilości energii i składników pokarmowych oraz ochronę jamy ustnej i przewodu pokarmowego przed drażnieniem mechanicznym, chemicznym i termicznym pokarmów.
Charakterystyka diety
Główną cechą diety jest konsystencja. Pożywienie musi być łatwo strawne, ubogie w błonnik pokarmowy, bez ostrych przypraw i używek, nie powodujące wzdęć, zaparć lub biegunek. Posiłki spożywane są w sposób naturalny, gdy żywienie doustne jest niemożliwe, pożywienie podawane jest przez sondę.
Aby nie doprowadzić do niedoborów pokarmowych posiłki powinny mieć odpowiednią wartość energetyczną i odżywczą.
Wartość energetyczna diety powinna być ustalana indywidualnie dla każdego chorego w zależności od: płci, masy ciała, wieku i rodzaju schorzenia. Waha się ona w granicach 1600 – 2400 kcal nieraz więcej. Jeden mililitr pożywienia powinien zawierać około 1 kcal. Większe stężenia pokarmu mogą powodować biegunkę lub uniemożliwić podawanie przez sondę.
Liczba posiłków ( podawanych przez zgłębnik założony przez nos do żołądka ) zależy od zapotrzebowania energetycznego i objętości pożywienia. Objętość 1 posiłku nie powinna przekraczać 500 ml. Godziny podawania i ich objętość ustala lekarz. Temperatura posiłków wynosi około 37° C.
Uwagi technologiczne
Pokarmy są gotowane i miksowane, mają konsystencję płynną.
Produkty służące do sporządzania posiłków:
- powinny być świeże,
- pieczywo namoczone i zmiksowane,
- kasze podane w formie kleików,
- sery zmiksowane z mlekiem lub śmietanką,
- jaja zagotowane zmiksowane z mlekiem lub zupą,
- mięso, warzywa, ziemniaki miksowane w zupie,
- warzywa i owoce podane w formie soków lub przecierów,
- zaleca się wzbogacać potrawy mlekiem w proszku lub preparatami przemysłowymi.
Produkty zalecane w diecie płynnej wzmocnionej
Do przygotowania diety mają zastosowanie kasze w formie kleików, mąka, biszkopty, suchary, bułka pszenna, mleko. Ser biały homogenizowany, jaja gotowane, żółtka jaja, chude mięso ( cielęcina, wołowina, schab, kurczak i indyk bez skóry), chude ryby ( dorsz, leszcz, sola, płastuga, szczupak, sandacz, morszczuk, mintaj w ograniczonej ilości makrela i łosoś), chuda szynka, polędwica, masło,śmietanka słodka,olej rzepakowy bezerukowy, sojowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek, ziemniaki, warzywa i owoce gotowane, przetarte lub zmiksowane, soki owocowo warzywne, przeciery z pomidorów, przeciery z owoców, cukier , miód, kompoty przetarte, płynne kisiele, łagodne przyprawy ( sok z cytryny, cukier, sól jarzynka, koperek, wanilia, cynamon.)
Wszystkie posiłki należy zmiksować i rozcieńczyć w celu nadania im płynnej konsystencji.
Produkty przeciwwskazane w diecie płynnej:
świeże pieczywo, żytnie, razowe, z różnymi dodatkami, makarony, grube kasze nieprzetarte, przekwaszone mleko, sery żółte, sery topione, jaja na surowo, tłuste gatunki wędlin i mięs (baranina, wieprzowina, kaczki, gęsi), tłuste ryby ( np. węgorz, sum ), kwaśna śmietana, smalec, słonina, warzywa kapustne, suche nasiona roślin strączkowych, cebula, por, papryka i ogórki, rzepa, brukiew, wszystkie warzywa surowe. Owoce: sliwki, gruszki, czereśnie, agrest, owoce surowe, suszone, orzechy, kakao, chałwa, czekolada. Ostre przyprawy i alkohol.
Przykładowy jadłospis dla diety płynnej z produktów naturalnych:
Posiłek I - mleczny
mleko 2 % tłuszczu -300 g,
ryż - 40 g,
cukier - 20 g,
olej słonecznikowy - 10 g,
mleko w proszku - 15 g,
Posiłek II - mięsny
filet z kurczaka - 80 g,
marchew - 40 g,
pietruszka korzeń - 15 g,
seler - 15 g,
ziemniaki - 50 g,
śmietana 18 % - 20 g,
cukier - 10 g,
Posiłek III- mleczny z jajkiem i ze świeżo przepuszczonym przez sokowirówkę sokiem owocowym
mleko 2 % - 300 g,
kasza kukurydziana - 40 g,
żółtko jaja - 15 g,
cukier - 10 g,
jabłko lub pomarańcz - 250 g,
masło - 10 g,
mleko w proszku - 15 g,
Posiłek IV mięsny z sokiem pomidorowym
mięso wołowe (np. ligawa )- 80 g ,
marchew - 40 g,
pietruszka korzeń - 15 g,
seler - 15g,
ziemniaki - 25 g,
pomidor - 250 g (do wyciśnięcia przez sokowirówkę świeżego soku),
kasza jęczmienna - 40 g,
oliwa z oliwek - 5 g,
masło - 5 g,
cukier - 5 g,
Posiłek V mleczny
mleko 2 % - 300 g,
kasza manna - 40 g,
olej rzepakowy - 10 g,
mleko w proszku - 10 g,
cukier - 15 g,
Opracowanie: Zdzisława Wiśniewska
Na podstawie:
1. „ Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach” Redaktor naukowy M. Jarosz. Wydawca: Instytut Żywności i Żywienia 2011.
2. „Dietetyka, Żywienie zdrowego i chorego człowieka” H. Ciborowska , A. Rudnicka. Wydawnictwo lekarskie PZWL 2007.
